PORADNIK DLA PACJENTA - najczęściej zadawane pytania

1. Czym zajmuje się psychiatra?

Psychiatra jest lekarzem, który zajmuje się szeroko pojętymi zaburzeniami psychicznymi człowieka - ich przyczynami, objawami, diagnozowaniem, przebiegiem i leczeniem.

2. Czy psychiatra, psycholog i psychoterapeuta to to samo?

Nie – psychiatra jest lekarzem, czyli osobą, która ukończyła studia medyczne a następnie 5-letnią specjalizację z zakresu psychiatrii. Psychiatra zajmuje się diagnostyką i leczeniem zaburzeń i chorób psychicznych, będąc lekarzem może stosować leczenie farmakologiczne, czyli przepisywać leki.
Psycholog nie jest lekarzem - jest to osoba, która ukończyła studia psychologiczne. W zakresie jego zainteresowań leżą zjawiska psychiczne człowieka, ale zajmuje się nimi pod nieco innym kątem niż psychiatra- zajmuje się psychoedukacją, wsparciem psychologicznym i diagnozą psychologiczną, którą stawia w oparciu o rozmowę z pacjentem i przeprowadzenie odpowiednich testów psychologicznych.
Psychoterapeuta to osoba, która ukończyła odpowiednie szkolenia i uzyskała uprawnienia do zajmowania się psychoterapią. Zarówno lekarz psychiatra, jak i psycholog mogą zajmować się psychoterapią.
W praktyce często zdarza się, że psycholog, psychoterapeuta i psychiatra współpracują ze sobą, proponując pacjentowi najbardziej odpowiednią dla niego pomoc.

3. Czy do lekarza psychiatry potrzebne jest skierowanie?

Takie skierowanie nie jest potrzebne.

4. Kiedy warto zgłosić się do lekarza psychiatry?

Najczęściej decyzja, by udać się po pomoc do lekarza psychiatry zapada dopiero po wielu próbach samodzielnego radzenia sobie z problemami – wówczas, gdy człowiek uświadomi sobie, że sam nie potrafi sobie poradzić. Warto jednak pamiętać, że im szybciej zdecydujemy się zwrócić o pomoc, tym szybciej rozpoznana zostanie przyczyna naszych trudności, a także zastosowana potrzebna pomoc i wsparcie.
Ważne jest, by nie lekceważyć uwag i rad rodziny i osób bliskich, którzy mówią o tym, że nasze zachowanie uległo zmianie i sugerują wizytę u specjalisty – odmienność naszego zachowania jest czasem łatwiej zauważalna dla otoczenia niż dla nas samych.
Warto zasięgnąć porady psychiatry gdy:
- czujemy strach, lęk, niepokój, mamy problemy ze spaniem, czujemy się smutni, przygnębieni, bezradni, gdy wykonywanie zwykłych codziennych obowiązków przychodzi nam z trudem, gdy odczuwamy nieuzasadnione poczucie winy lub mamy myśli o samobójstwie
- zauważamy wokół siebie zmiany, które są dla nas niezrozumiałe i trudne i których nie potrafimy wytłumaczyć, np. otoczenie, ludzie, których znamy stali się inni, wrodzy, gdy czujemy się obserwowani, prześladowani, gdy mamy wrażenie, że inni znają nasze myśli
- dostrzegamy rzeczy, których nie widzą inne osoby i których w rzeczywistości nie ma, gdy słyszymy głosy
- zauważyliśmy, że nasza pamięć jest coraz słabsza, mamy trudności z koncentracją uwagi
- odczuwamy różne objawy i dolegliwości (drżenie, rąk, kołatanie serca, wzmożoną potliwość, zawroty głowy, itp.) a wyniki badań wykluczają obecność chorób somatycznych
- staliśmy się bardziej nerwowi, drażliwi, zauważyliśmy zmiany w swoim zachowaniu, np. zachowania agresywne
- problemem jest nadużywanie alkoholu, narkotyków, leków

5. Jak wygląda wizyta u psychiatry?

Wizyta u psychiatry jest anonimowa, co oznacza, że wszystkie informacje, jakie pacjent przekaże lekarzowi pozostaną tylko do jego wiadomości. Wbrew obawom osób, które nie korzystały z pomocy u psychiatry, wizyta nie jest niczym strasznym czy niebezpiecznym, nie wywoła ona ani nie pogorszy odczuwanych przez pacjenta objawów. Polega ona głównie na rozmowie, choć czasami potrzebne jest badanie fizykalne pacjenta lub poszerzenie diagnostyki o konsultację i testy psychologiczne, konsultację neurologiczną, czasem przydatne bywają badania laboratoryjne.

6. Kiedy konieczne jest leczenie pacjenta w szpitalu psychiatrycznym?

Takie leczenie jest niezbędne wówczas, gdy osoba na skutek zaburzeń psychicznych zagraża sobie lub innym osobom. Poza wymienionymi sytuacjami jest i wiele innych, kiedy hospitalizacja nie jest konieczna, ale może być dla pacjenta najkorzystniejszym rozwiązaniem.

7. Jakie problemy psychiczne występują najczęściej?

Wśród pacjentów zgłaszających się do gabinetów psychiatrycznych zdecydowanie przeważają osoby z problemami lękowymi i depresyjnymi.

8. Czy choroby psychiczne są dziedziczne?

Dziedziczymy nie samą chorobę psychiczną ale predyspozycję do jej pojawienia się. Etiologia wielu chorób i zaburzeń psychicznych nie jest wyjaśniona – koncepcje dotyczą nieprawidłowości struktury mózgu, przekaźnictwa neuronalnego, zaburzeń genetycznych, czynników społecznych.

9. Dlaczego biorąc leki psychotropowe nie można pić alkoholu?

Alkohol zwiększa wchłanianie wszelkich substancji, również leków, i może to powodować zatrucie. Z niektórymi lekami wchodzi on w interakcje powodując wydzielanie trujących substancji, może również zmniejszyć skuteczność tych leków. Alkohol jest przeciwwskazany u chorych przyjmujących jakiekolwiek leki.